Đan sâm

Danh pháp

Tên khoa học

Salvia miltiorrhiza.

Bạn đang xem: Đan sâm

Tên giờ Việt

Huyết sâm, Xích sâm, Huyết căn, Đơn sâm, Tử sâm, Hồng căn, Cứu thảo.

Phân loại khoa học

Họ Hoa môi – Lamiaceae.

Mô mô tả cây

Đan sâm là một cây thảo sống lâu năm, cao 0,4 – 0,8m, toàn thân ái đem lông ngắn màu vàng trắng nhạt. Thân vuông, có 4 cạnh và lông mềm, bên trên có các gân dọc. Lá kép mọc đối thường có 3 – 7 lá chét, hình trứng hoặc trái xoan, dài 2 – 7cm, gốc tròn, đầu nhọn, có cuống dài; lá chét giữa thường lớn rộng lớn, cuống lá chét ngắn có dìa; mép lá có răng cưa tù, mặt bên trên màu xanh xao, mặt dưới có màu xanh xao tro, nhị mặt đều có lông mềm màu trắng. Gân nổi chằng ở mặt dưới như thành mạnh lưới làm phiến lá như bị rộp lên, phân chia phiến lá chét thành múi nhỏ.

Cụm hoa mọc ở đầu cành hoặc kẽ lá tạo thành chùm bông, 10 – 20cm. Hoa mọc vòng tạo thành nhiều vòng sít nhau ở ngọn, mỗi vòng 3 – 10 hoa màu lơ tím nhạt; tràng màu xanh xao tím nhạt, 2 môi, môi bên trên cong hình lưỡi liềm và dài rộng lớn ống tràng, môi dưới phân chia làm 2, nhị 3, bầu có vòi dài lòi đi ra ở môi trên; đài phân chia 2 môi, môi bên trên nguyên vẹn, môi dưới xẻ 2 thùy, thùy giữa có răng cưa tròn.

Quả bế nhỏ, đầu tù.

Thân rễ hình trụ, ngắn, cứng vững, nhiều lúc còn sót lại gốc của thân ái ở đỉnh. Rễ mảnh, hình trụ dài, tương đối cong, có Khi phân nhánh và có rễ con cái, dài 10 – 20cm. Mặt ngoài rễ màu đỏ nâu, thô ráp, có vân nhăn dọc. Vỏ rễ Khi già thường bong rơi, có màu nâu tía. Thể chất cứng và giòn, mặt bẻ gãy có vết nứt ko vững, hoặc tương đối phẳng và đặc, phần vỏ color đỏ nâu và phần gỗ gold color xám hoặc gray clolor tía với bó mạch color trắng vàng, xếp theo đòi hướng xuyên tâm. Mùi nhẹ nhõm, vị tương đối đắng và se.

Sinh thái

Cây thích nghi ngại và phân vùng chủ yếu vùng ôn đới ấm và cận nhiệt đới, có ít loài sống ở vùng nhiệt đới.

Mùa đi ra hoa từ tháng 5 – 8; mùa kết quả từ tháng 6 – 9.

Phân bố

Trên thế giới

Tập trung tại Trung Quốc.

Tại Việt Nam

Được di thực đến nước tao, cây được trồng chủ yếu ở đồng bằng và trung du Bắc bộ và đang được được trồng ở Tam Đảo.

Bộ phận dùng

Thường dùng rễ và thân ái rễ phơi bầy hoặc sấy thô của cây.

Thu hái, chế biến

Thu hái

Thu hoạch rễ vào mùa nhộn nhịp.

Chế biến

Sau Khi đào lấy rễ và thân ái rễ, rửa sạch, bỏ rễ con cái và thân ái con cái sót lại, phơi bầy và sấy thô.

Đan sâm khô, loại bỏ tạp chất và thân ái sót lại, rửa sạch, ủ mềm, thái lát dày, phơi bầy thô để dùng.

Tửu Đan sâm (Chế rượu): Đem Đan sâm rửa sạch, thái phiến, tăng rượu, trộn đều, đậy kín, để 1 giờ mang lại dược liệu ngấm hết rượu, đem sao nhỏ lửa đến thô, lấy đi ra để nguội.

Bảo quản

Để dược liệu ở điểm thô ráo, thoáng mát, tránh mốc và mọt.

Thành phần hóa học

Trong rễ của Đan sâm có chứa các hợp chất:

Các polyphenol: acid salvianolic, acid caffeic, acid rosmarinic, acid lithospermic.

Phenol và acid phenolic: danshensu, acid rosmarinic, acid lithospermic, acid lithospermic dimethyl ester, acid rosmarinic methyl ester, các acid salvianolic (A, B, C, G).

Các hợp chất diterpen: miltiron, salviol, feruginol, dehydromiltiron, miltiodiol, miltionon, danshenspirocetal lacton, epi – danshenspirocetal lacton, tanshion (I, IIA, IIB), methyltanshinonat, hydroxytanshinon IIA, cryptotanshinon, dihydrotanshinon I, przewaquinon (A, B), miltionon II, tanshinlacton, isocryptotanshinon, isotanshinon (I, IIA), danshenxinkun D, silvilenon.

Các thành phần khác: β – sitosterol, tanin, Vi-Ta-Min E.

Tác dụng dược lý

Tính lưu biến đổi huyết dịch

Dịch tách nước và dung dịch tiêm Đan sâm thực hiện rời chừng nhớt của tiết toàn phần và huyết thanh, huyết tương, tăng vận tốc năng lượng điện di huyết sắc tố, tăng năng lực biến tấu của hồng huyết cầu, rời tính dính vào của bạch huyết cầu, nâng cao tính lưu biến đổi tiết bên trên động vật hoang dã thực nghiệm.

Trên nghiên cứu lâm sàng, Đan sâm thực hiện rời chừng nhớt bám của tiết người bệnh bị nhồi tiết cơ tim, mạch đai, đột quỵ thiếu thốn tiết não… Có thuộc tính nâng cao đáng chú ý hiện tượng “niêm, tụ, trệ” bên trên người bệnh bị hội hội chứng huyết ứ.

Chống kết tập dượt đái cầu

Sử dụng ADP thực hiện kết tập dượt đái cầu, Đan sâm tác dụng khắc chế kết tụ và xúc tiến giải tụ, thuộc tính này tùy theo liều mình. Tiêm tĩnh mạch máu tanshinon IIA natri sulfat sẽ thực hiện rời chừng dính vào và giao hội đái cầu; các dẫn xuất acetyl của acid salvianolic A có công dụng khắc chế ADP, AA, thrombin, collagen thực hiện kết tập dượt đái cầu in vitro. Tác dụng của danshensu là khắc chế tổ hợp TXA2, PDE, rời phân huỷ cAMP.

Chống nhộn nhịp máu

Đan sâm có công dụng chống tụ máu in vitro; danshensu, tanshinone là những bộ phận có công dụng chống nhộn nhịp. Tanshinone IIA natri sulfat kéo dãn thời hạn calci hoá prothrombin và thromboplastin; danshensu kéo dãn thời hạn prothrombin tuy nhiên có công dụng chống tụ máu.

Phân giải fibrin

Danshensu, tanshinon IIA natri sulfat xúc tiến quá trình chi tiêu bỏ fibrin. Đan sâm trải qua kích hoạt khối hệ thống cầm máu, phân giải fibrin, kéo theo phân bỏ fibrin, xúc tiến chi tiêu sợi huyết.

Chống huyết khối

Danshensu, tanshinon IIA natri sulfat có công dụng khắc chế sự tạo hình huyết khối in vitro, kéo dãn thời hạn tạo ra huyết khối, rời chừng nhiều năm, rời trọng lượng viên tiết nhộn nhịp. Tác dụng chống huyết khối của Đan sâm đem tương quan cho tới năng lực khắc chế kết tập dượt đái cầu, chống tụ máu và phân bỏ fibrin.

Tác dụng hạ cholesterol và chống xơ xi măng động mạch

Trên tế bào hình thử nghiệm xơ xi măng động mạch máu, Đan sâm thực hiện rời TG và LDL-C, thực hiện rời diện tích S xơ xi măng động mạch máu ngôi nhà và rời nồng độ cholesterol tại trở thành động mạch máu. Acid salvianolic A và B có công dụng mạnh nhất chống peroxy hóa lipid và dọn gốc tự tại mạnh; có công dụng phòng tránh màng tế bào bị tổn hại và chống xơ xi măng động mạch máu.

Chống thiếu thốn tiết cơ tim

Đan sâm nâng cao vi tuần trả, tăng lưu lượng tiết mạch đai, xúc tiến tuần trả bàng hệ, nâng cao tính lưu biến đổi tiết, hỗ trợ tiết mang lại cơ tim thiếu thốn tiết viên bộ; thực hiện rời độ đậm đặc angiotensin II vô máu, khắc chế tăng TXA2 và IP3 sau nhồi tiết cơ tim cấp cho. Tác dụng chống thiếu thốn tiết cơ tim của Đan sâm tương quan cho tới năng lực rời diện tích S ngấm tiết và viêm, khắc chế hoạt hoá bạch huyết cầu và chống tổn hại tự peroxy hóa lipid.

Cao rễ Đan sâm có tác dụng bên trên rối loạn vi tuần hoàn thực hiện bởi noradrenalin ở túi má chuột thầy thuốc, làm giãn tiểu động mạch và tăng tốc độ vi tuần hoàn. Nhận xét mang lại thấy tác dụng tương tự ở vi tuần hoàn tĩnh mạch và mao mạch. Tiêu dẫn chất tanshinon II natri sulfonat của hoạt chất vào đầu phía xa thẳm của động mạch vành cút xuống, ở xa thẳm chỗ tắc, làm giảm có ý nghĩa kích thước của nhồi máu ơ tim cấp tính 24 giờ sau thời điểm mang lại thuốc. Kích thước vùng thiếu hụt mạch giảm đáng kể hoặc thiếu đi.

Tác dụng tốt của tanshinon II natri sulfonat bên trên thiếu máu cục bộ của tim có tương quan với sự thúc đẩy mở thời gian nhanh những nhánh mạch vành.

Thử nghiệm lâm sàng bên trên 180 bệnh nhân có bệnh mạch vành tim chứng tỏ chất nêu bên trên có tác dụng cải thiện bệnh bên trên điện tâm đồ hoặc lâm sàng đối với nhức thắt ngực và tức ngực.

Hiện ni Đan sâm là một trong trong mỗi bộ phận khá cần thiết trong số thành phầm tim mạch với thuộc tính tương hỗ hoạt huyết, đẩy mạnh lưu thông huyết khí.

Xem thêm: 2 cách nấu bún măng chay ngon, ngọt lành đổi vị ngày rằm

Bạn hoàn toàn có thể xem thêm tăng thành phầm tim mạch đem chứa chấp Đan sâm bên trên đây

Chống thiếu thốn tiết não

Đan sâm, tanshinone IIA và acid salvianolic có công dụng bảo đảm an toàn óc vô quy mô thiếu thốn tiết óc và thiếu thốn tiết óc – tái mét tưới tiết ở con chuột. Đan sâm có tác dụng thực hiện rời tỷ trọng đột quỵ óc và tử vong bên trên quy mô động vật hoang dã thực nghiệm, bên trên quy mô thiếu thốn tiết óc – tái mét tưới tiết làm giảm phù; rời nhẹ nhõm tổn hại tự thiếu thốn tiết, rời diện tích S óc bị tổn hại, nâng cao hiện tượng giới hạn hoạt động. Đan sâm làm cắt giảm lượng bạch huyết cầu nhiều nhân đột nhập vô điểm óc thiếu thốn tiết – tái mét tưới tiết, nên rời tổn hại tế bào thần kinh trung ương.

Microglia là, sau thiếu thốn tiết óc – tái mét tưới tiết, Đan sâm có công dụng kháng hoạt tính của microglial – đại thực bào vô hệ TKTW, và khắc chế năng lực thực bào của chính nó.

Đan sâm còn ngăn ngừa dính vào tế bào nội mạc gân máu với bạch huyết cầu, rời bạch huyết cầu trung tính đột nhập vô thực hiện tổn hại tế bào thần kinh trung ương tế bào óc thiếu thốn tiết tổng thể. Đan sâm làm giảm tổn thương tự thiếu máu não trải qua kích ứng giải hòa acid amin cản ngăn sự vận fake Ca2+ vô tế bào, chống peroxy hóa lipid, tăng lưu lượng tiết óc, nâng cao vi tuần trả óc.

An thần

Đan sâm thực hiện rời hoạt động và sinh hoạt tự động ngôi nhà của động vật hoang dã, giao kèo khắc chế TKTW với cloral hydrat, meprobamat, hexobarbital; ức tạo nên dụng hưng phấn của amphetamin; danshensu một bộ phận hoạt hóa học chủ yếu mang lại thuộc tính an thần.

Chống tổn hại gan

Có thuộc tính bảo đảm an toàn gan dạ trên rất nhiều quy mô thực hiện tổn hại gan dạ không giống nhau, như CCI4, acetaminophen. Tác dụng bảo đảm an toàn gan dạ của Đan sâm trải qua năng lực rời ALT, rời tổn hại tình hình bệnh lý bên trên tế bào gan dạ, xúc tiến phục sinh tính năng gan dạ, khắc chế sự cải cách và phát triển xơ gan…

Cải thiện tính năng thận

Ức chế nhiều tác nhân không giống nhau thực hiện tổn thương thận, hội chứng thận hư đốn trên rất nhiều quy mô không giống nhau. Đan sâm nâng cao tính năng thận, thực hiện tăng lưu lượng tiết và tỷ trọng thanh lọc qua loa thận, rời ure huyết thanh và creatinin. Tác dụng bảo đảm an toàn thận của Đan sâm tương quan trực tiếp cho tới năng lực nâng cao lưu biến đổi máu, tăng lưu lượng tiết qua loa thận, nâng cao vi tuần trả tổ chức triển khai thận, chống tạo hình huyết khối, chống peroxy hoá…

Thúc đẩy phục sinh và tái mét sinh tế bào tế bào

Dược liệu xúc tiến phục sinh nhiều loại tổ chức triển khai tổn hại không giống nhau. Đan sâm còn tồn tại thuộc tính tăng tài năng phục sinh niêm mạc bao tử, ruột tổn thương; thực hiện tăng tuần trả huyết dịch tổng thể và dọn gốc tự tại, khắc chế peroxy hóa lipid, có công dụng tích rất rất cho tới xúc tiến phục sinh và tái mét sinh tổ chức triển khai.

Tính vị, quy kinh

Tính khổ, vị hàn, tương đối hàn. Quy vào các kinh tâm, can.

Công năng: Hoạt huyết, bổ huyết, thông kinh, rời nhức, thanh tâm lương lậu huyết, thanh tâm, trừ phiền.

Chủ trị: Kinh nguyệt không được đều, bế kinh, nhức bụng kinh, huyết tích hòn viên, nhức thắt ngực; thất lạc ngủ, tâm phiền.

Công dụng và liều mình dùng

Công dụng

Đan sâm được dùng chữa bệnh tim, tâm hư đốn phiền nhiệt, hồi hộp khó chịu, thần kinh suy nhược, nhức đầu, mất ngủ, mụn độc, ghẻ lỡ.

Dùng chữa phụ nữ kinh nguyệt ko đều, rong kinh, bế kinh, nhức bụng, bụng dưới kết hòn cục, phụ nữ ko chồng domain authority vàng, ăn uống thất thường, tử cung xuất huyết, làm thuốc bổ máu mang lại phụ nữ, an bầu, chi tiêu bầu chết.

Đan sâm dùng trị nhức thắt ngực, phong thấp, các khớp xương sưng nhức, chấn thương sai khớp, tăng cường tuần hoàn máu.

Còn dùng chế thuốc xoa bóp.

Ở Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản, Đan sâm còn được dùng để trị bệnh tiểu đường, thái hóa khớp xương, tăng cường tuần hoàn máu, nhiễm khuẩn domain authority, chứng to gan lớn mật lách.

Liều dùng

Ngày dùng 6 – 12g, dùng dưới dạng thuốc sắc.

Một số bài xích thuốc

Thiên vương vãi bổ tâm đan (Chữa suy nhược cơ thể, thiếu máu, phụ nữ sau đẻ mất máu)

Đan sâm 8g; Huyền sâm, Địa hoàng, mỗi vị 12g; Thiên môn, Mạch môn, mỗi vị 10g; Phục linh, Viễn chí, Đương quy, Bá tử nhân, Toan táo nhân, mỗi vị 8g; Ngũ vị tử, Cát cánh, mỗi vị 6g; Chu tụt xuống 0,6g. Dùng dạng thuốc sắc uống kèm với gói chu tụt xuống để riêng rẽ, ngày một thang. Hoặc tán bột làm viên, mỗi ngày 20g.

Tư can bổ thận (Bài thuốc bổ)

Đan sâm, Hoài tô, Ngọc trúc, Hà thủ dù đỏ, mỗi vị 400g; Đương quy 2000g; Đơn bì, Bạch linh, Mạch môn, Trạch tả, mỗi vị 200g; Thanh bì, Chỉ thực, Thù nhục, mỗi vị 100g. Các vị thuốc tán nhỏm dùng mật ong hoặc siro luyện thành viên hoàn nặng 5g, ngày uống 4 – 6 viên.

Thiên vương vãi bổ tâm (Chữa tim hồi hộp, chóng mặt, nhức đầu, hoa mắt, ù tai)

Đan sâm, Sa sâm, Thiên môn, Mạch môn, Thục địa, Long nhãn, Đảng sâm, mỗi vị 12g; Bá tử nhân, Toan táo nhân, Viễn chí, mỗi vị 8g; Ngũ vị tử 6g. Sắc uống.

Hà tụt xuống hoàn thang (Chữa động kinh)

Đan sâm 8g; Đảng sâm, Bạch truật, Kỷ tử, Hà thủ dù, mỗi vị 12g; Tử hà tụt xuống, Phục linh, Viễn chí, mỗi vị 8g; Trần bì, Cam thảo, mỗi vị 6g. Làm thành viên hoặc uống.

Tiêu kí thác tán gia giảm (Chữa nhức chão thần kinh liên sườn)

Đan sâm, Bạch truật, Bạch thược, Bạch linh, Uất kim, Sài hồ, Thanh bì, mỗi vị 8g; Bạc hà, Hương phụ, Cam thảo, mỗi vị 6g; Gừng 4g. Tán bột hoặc sắc uống.

Than tư âm hoạt huyết

Đan sâm 12g; Sinh địa, Huyền sâm, Thảo quyết minh sao, Ngưu tất, mỗi vị 16g; Đơn bì, Xích thược, Mạch môn, Huyết giác, Mộc thông, mỗi vị 12g; Hoàng cầm, Chi tử, mỗi vị 10g; Cam thảo chão 8g. Sắc uống.

Chữa viêm khớp cấp

Đan sâm 12g; Hy thiêm bảo, Ké đầu ngựa, Thổ phục linh, Kim ngân, mỗi vị 20g; Kê huyết đằng, Tỳ giải, mỗi vị 16g; Cam thảo phái nam, Ý dĩ, mỗi vị 12g. Sắc uống ngày 1 thang.

Chữa suy tim

Đan sâm 16g; Đảng sâm 20g; Bạch truật, Ý dĩ, Xuyên khuông, Ngưu tất, Trạch tả, Xa tiễn, Mộc thông, mỗi vị 16g. Sắc uống.

Chữa viêm gan dạ mạn tính, sưng gan dạ, nhức vùng gan

Đan sâm, Nọc sởi, mỗi vị 20g. Sắc uống ngày nào.

Những điều cần lưu ý Khi sử dụng vị thuốc Đan sâm

Người mẫn cảm hoặc dị ứng với Đan sâm hoặc các thành có vô dược liệu tránh việc sử dụng.

Không phối hợp Đan sâm với giấm, Lê lô, vì có thể xảy đi ra tác dụng phụ làm hại đến sức khỏe.

Phụ phái nữ mang bầu ko được sử dụng vì thế dễ dàng thực hiện sảy bầu hoặc sinh non.

Phụ phái nữ đang được trong khi hành kinh tránh việc người sử dụng vì tiếp tục thực hiện chu kỳ luân hồi kéo dãn tăng, đẩy máu đi ra ngoài nhiều.

Người áp suất máu thấp nên kiêng cữ vị thuốc Đan sâm vì thế sẽ gây nên tụt áp suất máu.

Trước Khi sử dụng nên tham lam khác ý kiến của các thầy thuốc và bác sĩ để phát huy tác dụng và an toàn sức khỏe Khi dùng vị thuốc Đan sâm này.

Xem thêm: 2 cách làm kem oreo không cần máy cực ngon miệng ai cũng có thể làm được

Tài liệu tham lam khảo

1. 1. Đỗ Tất Lợi (2013), Những cây dung dịch và vị dung dịch Việt Nam, Hồng Đức.
2. 2. Trần, C. L., Đỗ, V. M., & Vũ, T. B. (2016). Giáo trình Dược liệu học tập.
3. 3. Nguyễn Nhược Kim (2007). Bào chế nhộn nhịp dược.
4. 4. Trường Đại Học Dược thủ đô – Chủ biên: PGS. TS. Nguyễn Mạnh Tuyển (2021), Dược lý dược truyền thống, NXB Y Học.